ΡΟΗ

ΚΟΚΚΙΝΟ ΜΕΝΟΥ - ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ 53ου ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

| ΣΧΟΛΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 53ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ - ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ

Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2013

Η ΜΟΝΑΞΙΑ ΤΟΥ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΘΡΑΝΙΟΥ


Το παρόν άρθρο αναφέρεται στη μοναξιά του τελευταίου θρανίου και  στη μεγάλη σημασία που έχει για την ποιοτική λειτουργία της τάξης η τοποθέτηση των μαθητών στα θρανία με βάση παιδαγωγικά και διδακτικά κριτήρια. Έτσι δημιουργείται καλή παιδαγωγική ατμόσφαιρα στην τάξη, αναπτύσσονται αλληλοβοήθειες μεταξύ των μαθητών και ανοίγει ο δρόμος για όσους δασκάλους θα ήθελαν να εφαρμόσουν περισσότερες μορφές διδασκαλίας.

Επιπροσθέτως,  γίνεται λόγος και στην αρετή του δασκάλου να διαπαιδαγωγεί διά του παραδείγματος και όχι διά του κηρύγματος.



Η μοναξιά του τελευταίου θρανίου

Το τελευταίο θρανίο στα δικά μου μαθητικά χρόνια είχε μεγάλη μοναξιά. Πήγαινε πακέτο με τον αδύνατο και μερικές φορές επιθετικό μαθητή, που ούτε ο δάσκαλος ούτε και οι συμμαθητές ασχολούνταν μαζί του. Πολλές φορές η μοναξιά του μαθητή μεταφερόταν και στην αυλή του σχολείου, εφόσον κανείς δεν ήθελε να παίξει μαζί του. Ο μαθητής άλλοτε αντιδρούσε επιθετικά και άλλοτε κλεινόταν περισσότερο στον εαυτό του.

Την ίδια κατάσταση παρατηρούσα και ως δάσκαλος στην αρχή της σχολικής χρονιάς, όταν οι μαθητές επέλεγαν τις θέσεις τους στα θρανία. Φρόντιζαν, συνήθως, να παίρνουν αποστάσεις από «το μαύρο πρόβατο» της τάξης, που καθόταν στο τελευταίο θρανίο. Μερικές φορές και οι γονείς διαμαρτύρονταν, όταν το παιδί τους καθόταν στο τελευταίο θρανίο με τον ανεπιθύμητο μαθητή.

Από τα παλιά χρόνια, έως και σήμερα, το τελευταίο θρανίο ήταν και είναι παρεξηγημένο, γι` αυτό και μερικές φορές χρησιμοποιείται για να «φιλοξενεί» τιμωρημένους μαθητές. Ο δάσκαλος αν αφήσει τους μαθητές να καθίσουν όπου αυτοί θέλουν, παρατηρούμε συνήθως ότι οι άριστοι κάθονται μαζί, οι μέτριοι μαζί και οι αδύνατοι πάλι μαζί. Αν υπάρχει ανεπιθύμητος μαθητής στην τάξη, τον βλέπουμε μόνο του στο τελευταίο θρανίο. Αυτήν, όμως, την αυθόρμητη επιλογή των θέσεων από τους μαθητές, δε σημαίνει ότι ο δάσκαλος αμέσως θα πρέπει να την αντικαταστήσει, δίχως πρώτα να γίνουν μερικές απαραίτητες ενέργειες, που θα αναφερθούν πιο κάτω.


Τοποθέτηση των μαθητών στα θρανία

Η σταθεροποίηση των θέσεων των μαθητών στα θρανία, απαιτεί να έχει προηγηθεί μια συγκεκριμένη παιδαγωγική και διδακτική διαδικασία διάρκειας δέκα περίπου ημερών. Αρχικά ο δάσκαλος θα πρέπει να κάνει το «κοινωνιογράφημα της τάξης» και αμέσως μετά το «διδασκαλικό τσεκ-απ», ώστε να γνωρίζει από τις πρώτες ημέρες της σχολικής χρονιάς το επίπεδο των μαθητών του. (Το κοινωνιογράφημα της τάξης και το διδασκαλικό τσεκ-απ τα περιγράφω αναλυτικά στο εκπαιδευτικό μου άρθρο «Καλές πρακτικές για το δάσκαλο»). Κυρίως, όμως, θα πρέπει να συζητήσει με όλους τους μαθητές, ώστε να είναι έτοιμοι να αποδεχτούν το ενδεχόμενο να καθίσουν στο ίδιο θρανίο με κάποιον συμμαθητή τους, που δεν είναι δική τους επιλογή. Η συζήτηση αυτή σημαίνει πολλά για την ποιοτική λειτουργία της τάξης. Εννοείται, όμως, ότι ο δάσκαλος θα λάβει υπόψη – όσο μπορεί – και  τις προτιμήσεις των μαθητών, όπως αυτές εκδηλώθηκαν τις πρώτες δέκα ημέρες.

Μέχρι, όμως, να ολοκληρωθεί η παραπάνω διαδικασία οι μαθητές κάθονται στα θρανία, όπως οι ίδιοι επιθυμούν.

Γνώρισα αρκετούς δασκάλους, που ουδέποτε ενδιαφερόταν για την τοποθέτηση των μαθητών τους στα θρανία με βάση παιδαγωγικά και διδακτικά κριτήρια, ενώ άλλους που αυταρχικά όριζαν που θα καθίσει ο κάθε μαθητής. Και οι δύο αυτές περιπτώσεις δημιουργούν προβλήματα στην ποιοτική λειτουργία της τάξης. Εδικά, όταν ο δάσκαλος έχει συμπεριλάβει στη διδακτική του πρακτική και  την ομαδοκεντρική μορφή διδασκαλίας ή όταν οι μαθητές υλοποιούν σχέδια εργασίας (projects), η σωστή τοποθέτησή τους στα θρανία είναι βασική προϋπόθεση για την επιτυχία των στόχων.

Ο δάσκαλος ποτέ δεν πρέπει να ξεχνά ότι το μονοπώλιο δεν ανήκει σε καμία μέθοδο διδασκαλίας, όσο καλή και να είναι. (Περισσότερα γι` αυτό το θέμα γράφω στο εκπαιδευτικό μου άρθρο «Άκου όταν μιλάς δάσκαλε!») Η εναλλαγή των μεθόδων διδασκαλίας αναζωογονεί την τάξη και δημιουργεί νέα κίνητρα και νέα ενδιαφέροντα στους μαθητές. Αυτή, όμως, η εναλλαγή των μεθόδων διδασκαλίας περνάει μέσα από τη σωστή τοποθέτηση των μαθητών στα θρανία.

Ο Μιχάλης του τελευταίου θρανίου

Θυμάμαι το Μιχάλη, μαθητή της Γ` Δημοτικού, που «απολάμβανε» τη μοναξιά του τελευταίου θρανίου, όταν ως νέος δάσκαλος ανέλαβα την τάξη του στα μέσα της σχολικής χρονιάς. Το κοινωνιογράφημα που αργότερα έκανα στην τάξη, απλώς επιβεβαίωσε τη μοναξιά του μαθητή, που από την πρώτη ματιά ήταν ολοφάνερη. Ο Μιχάλης ήταν ντροπαλός, ήσυχος, λιγάκι ψευδός και είχε μαθησιακές δυσκολίες. Φορούσε, συνήθως, ρούχα  μεγαλύτερα από το νούμερό του και τα μανίκια του μερικές φορές σκέπαζαν τα δάκτυλα, ενώ τα μπατζάκια του σερνόταν στο δάπεδο. Κανείς δεν ήθελε να καθίσει μαζί του στο θρανίο, ούτε και να τον κάνει παρέα.  Στα διαλείμματα περιφερόταν μόνος στην αυλή του σχολείου, παρόλο που δεν ήταν επιθετικός μαθητής.

Με ενοχλούσε αυτή η κατάσταση, γι` αυτό και μέριμνά μου ήταν με κατάλληλες παιδαγωγικές ταχτικές και όχι με κηρύγματα να σπάσω την απομόνωση του μαθητή. Συγκεκριμένα, όταν γινόταν η εξέταση του προηγούμενου μαθήματος με βασικές ερωτήσεις, καθόμουν στο θρανίο του Μιχάλη. Με αυτή την ταχτική έστρεφα όλα τα βλέμματα των μαθητών στο τελευταίο θρανίο. Ο Μιχάλης χαιρόταν πολύ και  απολάμβανε το γεγονός ότι ο δάσκαλος καθόταν δίπλα του. Στα διαλείμματα πάλι η ίδια ταχτική. Επέλεγα να πηγαίνω εκεί που βρισκόταν ο Μιχάλης, συμπαρασύροντας – με έμμεσο τρόπο – και αρκετούς συμμαθητές του, που ήθελαν εκείνη τη στιγμή να μιλήσουν μαζί μου. Το κυριότερο, όμως, ήταν ότι ποτέ δεν τον εγκατέλειψα στα μαθήματα. Πάντα του ανέθετα τη δική του ύλη, που ήταν ανάλογη των δυνατοτήτων του, εφόσον αδυνατούσε να συμπορευτεί στο ρυθμό της τάξης. Και για να μη τα πολυλογώ, όταν ακούστηκε η φράση στην τάξη από έναν συμμαθητή του, «δάσκαλε, να καθίσω με το Μιχάλη στο τελευταίο θρανίο;» ένιωσα να εισπράττω την πιο καλή αμοιβή  των προσπαθειών μου.


Αλληλοβοήθειες μαθητών

Ο δάσκαλος, όταν διαπαιδαγωγεί δια του παραδείγματος και όχι δια του κηρύγματος, πολλά θετικά πράγματα μπορεί να καταφέρει στην τάξη. Τα λόγια δίχως πράξη θυμίζουν αυτό που λέει ο λαός, «δάσκαλε που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις».

Πάντα ως δάσκαλος αξιοποιούσα τους ηγέτες-μαθητές, οι οποίοι οικειοθελώς δεχόταν να βοηθήσουν στην ένταξη των απομονωμένων συμμαθητών τους. Επίσης αξιοποιούσα και τους άριστους μαθητές, οι οποίοι και αυτοί οικειοθελώς συνεργαζόταν και βοηθούσαν όσους είχαν μαθησιακές δυσκολίες. Και οι αλληλοβοήθειες αυτές προσφερόταν πολύ εύκολα, γιατί υπήρχε καλή παιδαγωγική ατμόσφαιρα στην τάξη.

Με τις ανάλογες παιδαγωγικές ενέργειες του δασκάλου οι άριστοι μαθητές σύντομα καταλαβαίνουν ότι πρέπει να κάθονται στο θρανίο με αδύνατους μαθητές, ώστε να γίνονται «μικροί δάσκαλοι», όταν οι ανάγκες το απαιτούν. Οι βοήθειες αυτές έχουν θετικές επιδράσεις όχι μόνον στους  αδύνατους μαθητές, αλλά και στους «μικρούς δασκάλους», που εμπεδώνουν καλύτερα τη διδακτέα ύλη, νιώθοντας ταυτόχρονα και τη χαρά της προσφοράς. Επιπλέον, επιτυγχάνεται και η καλυτέρευση των διαμαθητικών σχέσεων, που είναι και το ζητούμενο για τη δημιουργία μιας καλής παιδαγωγικής ατμόσφαιρας στην τάξη.

Επιτρέψτε μου να γράψω ότι οι καλές παιδαγωγικές και διαμαθητικές σχέσεις, που υπήρχαν στις τάξεις που εργάστηκα, γινόταν ο καταλύτης για τη βελτίωση της αρνητικής συμπεριφοράς δύσκολων μαθητών. Μια επιτυχία που με γέμιζε με ιδιαίτερη χαρά και συγκίνηση!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ